20 lutego 2025 r. Stosowanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa ( KOWR ) prawa pierwokupu i nabycia nieruchomości rolnych
Tematem posiedzenia było: Stosowanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa ( KOWR ) prawa pierwokupu i nabycia nieruchomości rolnych ze szczególnym uwzględnieniem skutecznego egzekwowania prawa pierwokupu i prawa nabycia nieruchomości przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa w orzecznictwie sądów powszechnych wraz z podaniem przykładowych konkretnych spraw.
Politycy opozycji mieli zastrzeżenia do KOWR w zakresie prawa pierwokupu i nabywania nieruchomości rolnych do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Okazuje się, że w praktyce KOWR nie zawsze jest informowany o przysługującym w danym przypadku prawie. – Sytuacji nie ułatwia fakt że komornicy nie mają obowiązku zgłaszać KOWR planowanych egzekucji czy licytacji gruntów rolnych i w tej sytuacji KOWR nie może skutecznie egzekwować prawa pierwokupu takich gruntów – podkreślił poseł Gwiazdowski i wezwał do zmiany przepisów w tym zakresie.
– Taka sytuacja otwiera furtkę dla nadużyć w obrocie ziemią rolną. Coraz częściej pojawiające się w przestrzeni publicznej doniesienia medialne alarmują, że grunty są przejmowane przez osoby w żaden sposób niezwiązane z działalnością rolniczą – alarmował.
Wiceminister rolnictwa Jacek Czerniak wyjaśnił, że transakcje są zawierane warunkowo, ponieważ KOWR ma prawo nabycia lub pierwokupu (w ciągu miesiąca od otrzymanej informacji).
Z przedstawionych danych wynika, że KOWR przesłał, w ramach ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego 730 oświadczeń dotyczących pierwokupu na łączną powierzchnię 10,5 tys. ha. Ostatecznie złożono 91 wiążących oświadczeń na ponad 1,7 tys. ha.
Okazuje się, że warunkowi nabywcy gruntów w takiej sytuacji chętnie odwołują się do sądów i często wygrywają. Na przykład w listopadzie 2024 r. Sąd Okręgowy w Łomży nakazał wykreślić prawo własności na rzecz Skarbu Państwa, ponieważ uznał, że KOWR spóźnił się z przesłaniem odpowiedniego oświadczenia i nie powinien nabyć gruntu.
Kwestią sporną okazał się okres rozpoczęcia biegu ustawowego terminu w przypadku gdy zawiadomienie nie spełniało wymogów formalnych (nie zawierało kompletu dokumentów). Jak zakończy się batalia prawna? O tym już wkrótce rozstrzygnie Sąd Apelacyjny w Białymstoku.
Rolnicy, którzy pojawili się na posiedzeniu komisji przywoływali przykłady, z których wynika, że przepisy dotyczące pierwokupu są nieprecyzyjne. Z tego powodu toczy się wiele spraw sądowych, które nie mogą doczekać się rozstrzygnięć.
Do przedstawicieli KOWR zwrócił się poseł PiS Robert Telus, który ostro skarcił urzędników. Powiedział, że jeżeli KOWR rzeczywiście spóźnił się z dotrzymaniem określonych terminów to oznacza, że „zawalił podstawową misję”. – Jesteście urzędnikami po to żeby pomagać rolnikom – grzmiał.
Przy okazji powiadomiono zebranych, że rozpoczynają się prace nad przepisami zlecającymi Państwowej Inspekcji Pracy kontrolę gospodarstw rolnych w zakresie BHP. Trwają też przygotowania projektu ustawy o Rzeczniku Praw Rolnika .
Federację na posiedzeniu reprezentował Mirosław Dackiewicz członek Prezydium Rady Federacji.
Źródło: https://www.topagrar.pl/articles/aktualnosci/kowr-nie-zawsze-korzysta-z-prawa-pierwokupu-gruntow-a-powinien-2527529 i notatka Pana Mirosława Dackiewicza
